Za razliku od velikih bolnica, gdje se pored koncentrisanih medicinskih zahvata i dugog ležanja u bolnici, prednosti  za pacijentice u dnevnoj klinici su višestruke. Psihička i fizička opterećenja od operacije se na taj način mogu reducirati na minimum, a pacijentica se već nakon 4-6 sati vraća kući, u okolinu od povjerenja. Dalje postoperativno stanje se prati putem  telefona. Za pacijenticu je posebno  dobar osjećaj imati „svoga“ anesteziologa i upoznati „svoga“ operatera, a suptilni rez, koji se prekrije flasterom, praktično ne ostavlja ožiljak.

DRILLING OVARIJA U LIJEČENJU SINDROMA PCO

Prim. mr. sci dr Senad Sarić, dr Grit Kirsten-Sarić, dr Mustafa Golić

Poliklinika „Arbor vitae dr Sarić“, Mostar                                                                                                 

Sindrom policističnih ovarija /Sy PCO karakteriše hronična anovulacija (nedostatak plodnih dana), primarna ili češće sekundarna amenorhoea (izostanak menstruacije), neplodnost, hiperandrogenizam, hirzutizam (maljavost muškog tipa), gojaznost, inzulinska rezistencija, vrijednosti LH dva puta više od FSH, karakteristična ultrazvučna slika polycističnih jajnika sa više primordijalnih folikula koja podsjeća na “saće” ili ”đerdan”.

Uzrok nastanka ovog sindroma je vrlo složen i nerazjašnjen, tako da postoji više hipoteza, od kojih su najznačajniji genetski faktori, sa enzimskim defektom na nivou aromatizacije testosterona u estradiol, ili inzulinska rezistencija na nivou ćelijskih receptora i promjene na nivou hipotalamusa i masnog tkiva.

Veliki broj drugih patoloških zbivanja može posredno ili neposredno dovesti do sindroma PCO, kao što su gojaznost, hiperprolaktinemija, ciroza jetre i stresna stanja.

Terapija  je složena i zavisi od dominacije simptoma.

• Jedna od mogućnosti liječenja sindroma PCO je i pokušaj razrješenja

inzulinske rezistencije i posljednjih godina je u fokusu interesovanja. Metformin, lijek iz grupe bigvanida, koristi se za liječenje šećerne bolesti. Djeluje na principu bolje utilizacije glukoze na nivou ćelije uz djelovanje inzulina, a da bismo počeli liječenje SyPCO sa Metforminonm su da je BMI > 30 kg./m^2..

Terapija Metforminom traje od 3 mjeseca do 2 godine u kombinaciji sa hipokalorijskom dijetom.

Kontraindikacije su bubrežna i jetrena insuficijencija, stanja sa tkivnom hipoksijom, teške infekcije, stanje pred i poslije operacije, alkoholizam i dijabetična ketoacidoza

• Antiandrogena terapija sa DIANE 35 dragg –

kombinacija estrogena i antiandrogena, se preporučuje kod mršavih žena i žena sa normalnom težinom, a one pacijentice koje imaju nuss pojave na Diane 35 treba dodati i Aldactone tbl (Spironolakton)

Uz gore predloženu terapiju, predlže se i kozmetsko uklanjanje dlačica.

Ciklusi u kojima ne dolazi do ovulacije nazivamo anovulacijskim ciklusima. Američko udruženje Ginekologa preporučuju vrlo jednostavan pristup liječenju, korak po korak, koji započinje gubitkom tjelesne težine.

1. Gubitak tjelesne težine
2. Stimulacija Klomifen tbl
3. Klomifen + glukokortikoid
4. Klomifen + metformin
5. Gonadotropini
6. Gonadotropini + metformin
7. Drilling jajnika ili IVF (in vitro fertilizacija)

Hirurško liječenje klinastom  resekcijom se spominje u Njemačkoj 1897.,a  Stein i Leventhal su 1935. godine su izvjestili o uspješnoj uspostavi ovulatornog ciklusa obostranom resekcijom policističnih jajnika laparotomijom. Danas se klinasta resekcija  jajnika klasičnom operacijom laparotomijom,smatra zastarjelom metodom. S pojavom laparoskopije i minimalno invazivnih hirurškig pristupa i tehnika, ponovo se vratilo zanimanje za kirurško liječenje policističnog ovarijskog sindroma.

Laparoskopija – je ginekološka endoskopska procedura bez klasičnog reza, kojom se dijagnostikuje i operiše pod nadzorom videocamere, uvodeći instrumente u trbušnu šupljinu kroz nekoliko uskih uboda na prednjoj trbušnoj stijenci. Veoma je složen dijagnostički ili operativni postupak. Na monitoru se prikaže uvećana slika koja omogućava preciznu i dobru analizu zdjeličnih struktura.

Za razliku od velikih bolnica, gdje se pored koncentrisanih medicinskih zahvata i dugog ležanja u bolnici, prednosti  za pacijentice u dnevnoj klinici su višestruke. Psihička i fizička opterećenja od operacije se na taj način mogu reducirati na minimum, a pacijentica se već nakon 4-6 sati vraća kući, u okolinu od povjerenja. Dalje postoperativno stanje se prati putem  telefona. Za pacijenticu je posebno  dobar osjećaj imati „svoga“ anesteziologa i upoznati „svoga“ operatera, a suptilni rez, koji se prekrije flasterom, praktično ne ostavlja ožiljak

Indikacije:

• klinički ili biohemijski potvrđena dijagnoza PCOS otporna na klomifen citrat,
• kada je liječenje s klomifen citratom dovelo do ovulacija, ali ne i do zanošenja,
• kada je kod stimulacije jajnika s gonadotropinima tokom postupka vantjelesne oplodnje došlo do pretjeranog odgovora jajnika na gonadotropine,
• kada bolesnici s PCOS treba napraviti laparoskopiju radi tubo-adneksalnog uzroka neplodnosti, istovremeno se uradi drillig ovarija – elektropunkcija sa 5 – 10 uboda iglom

Laparoskopska elektropunkcija  policističnih jajnika – drilling ovarija se ranije radila sa većim brojem uboda, a danas to izvodimo samo kod velikih jajnika, a istu je moguće obaviti i metodom transvaginalne laparoskopije.

Rezultati hirurškog liječenja

Većina autora izvještava da oko 80% bolesnica s syndromom polycističnih jajnika uspostavlja ovulaciju u prvih 6 do 12 mjeseci, a kod 60-70% dolazi do trudnoće. Većina bolesnica zanosi u prvoj godini života, gdje se uklapaju i naši rezultati i potvrđuju da je drilling ovarija preporučena metoda za liječenje PCOS posebno u bolesnica otpornih na terapiju klomifen citratom i drugim medikamentima i nema rizika od hiperstimulacije jajnika, niti od višeplodne trudnoće.